Gmina Grodzisk

BUDYNEK POCZTY POLSKIEJ

Eklektyczny budynek poczty z początku XX wieku.

BUDYNEK STAROSTWA I SĄDU

Przy ulicy Żwirki i Wigury znajdują się dwa eklektyczne gmachy: neogotyckie starostwo oraz neobarokowy sąd powiatowy, zbudowane w 1905 roku. Za gmachem sądu znajduje się tzw. dom sędziego oraz wiezienie (od 1976 roku w jego murach znajduje się zakład poprawczy). Na pierwszym planie budynek Starostwa Powiatowego.

BUDYNEK SZKOLNY

Budynek szkolny w której znajduj się Szkoła Podstawowa nr 2 oraz Gimnazjum. Powstał on w końcu XIX wieku. Na jego ścianie widnieje tablica z 1958 roku upamiętniająca 40 rocznicę wyruszenia do walki oddziału powstańców wielkopolskich.

DWOREK

Na narożniku ulicy kolejowej i Półwiejskiej w 1896 roku grodziski budowniczy Franciszek Andrzejwski zbudował dom o ładnej bryle w stylu dworków, eklektyczny z elementami wczesnej secesji, dekorowany płaskorzeźbionymi ozdobami na elewacjach.

DWORZEC KOLEJOWY 

Przy ulicy Kolejowej znajduje się zespół zabudowań stacji kolejowej powstały w końcu XIX wieku.

EKLEKTYCZNA KAMIENICA

Na narożniku ul. Wawrzyniaka znajduję się eklektyczna kamienica, wybudowana pod koniec XIX wieku przez grodziskiego kupca Abrahama Herzfelda. Budynek zbudowany jest z czerwonych cegieł, z tynkowanymi obramieniami otworów, loggią nad wejściem i dachem mansardowym. Dawniej miał tu siedzibę Bank Spółdzielczy a obecnie Cech Rzemiosł Różnych.

KOŚCIÓŁ FARNY P.W ŚW. JADWIGII ŚLĄSKIEJ

Kościól w Grodzisku Wielkopolskim  powstał już prawdopodobnie w XI wieku. W drugiej poł. XIII wieku,  po kanonizacji Św. Jadwigii  powstała zapewne parafia pod jej wezwaniem. Pierwsza historyczna wzmianka o kościele pochodzi z 1426  roku i przypisuje się datę budowy kościoła gotyckiego. Kościół jest orientowany, manierystyczny, jest także murowany i otynkowany, jednonawowy, z wieżą od zachodu, z dwuprzęsłowym transeptem, którego ramiona utworzone przez pary kaplic, nakrytych kopułami oraz z prezbiterium jednoprzęsłowym, równej szerokości z nawą zamknięty trójbocznie, nakryty kopułą na wysokim tamburze.

KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW W WOŹNIKACH

Woźniki były ośrodkiem kultu św. Franciszka z Asyżu już w XV wieku. W 1660 r. na miejscu starej kapliczki, poświęconej Biedaczynie z Asyżu, dziedzic Woźnik, Maciej Kazimierz Rogaliński, wybudował kościół i klasztor z muru pruskiego i osadził przy nim reformatów z wielkopolskiej prowincji p.w. Św. Antoniego z Padwy. W 1706 r. cały zespół kościelno-klasztorny spłonął. W 1710 r. rozpoczęto budowę nowego kościoła i klasztoru według planów architekta pochodzenia włoskiego, Jana Catenaciego. Fundatorem był Franciszek Mielżyński. Budowę kościoła ukończono w 1723 r. a klasztoru około 1750 r. Przy budowie zatrudniony był prawdopodobnie zdolny malarz i architekt zakonny, brat Mateusz Osiecki. Około 1775 r. świątynia otrzymała jednolite wyposażenie wnętrza (ołtarze, ambona, ławki, konfesjonały, boazeria, szafy w zakrystii) wykonane przez braci zakonnych, Tomasza Mielnarskiego i Adama Sikorskiego

KOŚCIÓŁ POBERNARDYŃSKI

Na narożniku ulic Bukowskiej i 3 Maja, wznosi się barokowy kościół pobernardyński. Bernardynów osadził tu w 1662 roku kasztelan nakielski Jan Leopold Opalińskim, choć wydana przez biskupa Wojciecha Tolibowksiego zgoda z 12 XI 1661 roku dotyczyła zakonu reformatów. Szczyt kościoła i dwukondygnacyjny hełm wieży pochodzą prawdopodobnie z 1739 roku. Od kasaty klasztoru ok. 1830 roku, jest to kościół filialny parafii farną. Jednonawową budowlę, z poprzeczną nawą i prosto zamkniętym prezbiterium, nakrywa sklepienie kolebkowe. Wewnątrz znajdują się ołtarze z obrazami malarzy zakonnych; w ołtarzu głównym widnieje obraz z ok. 1662 r przedstawiający Adorację Imienia Jezusa przez króla Jana Kazimierza, świętych i dostojników. Po lewej stronie umieszczono nagrobek w formie ołtarzyka z dekoracja rokokową wojewody sieradzkiego Wojciech Opalińskiego. 

KOŚCIÓŁ POD WEZWANIEM ŚWIĘTEGO DUCHA

Świątynia została wzniesiona w 1663 roku staraniem księdza Jana Wolsztyńskiego, na miejscu kaplicy z 1426 która również była pod wezwaniem św. Ducha. Jest to budowla o konstrukcji zrębowej, z zewnątrz oszalowana, o od strony wschodniej wznosi się dwukondygnacyjna wieża konstrukcji słupowej z kruchtą w przyziemiu, zwieńczona w górze dachem namiotowym, pokrytym podobnie jak dwuspadowe dachy świątyni, blachą. Od strony północnej do kościoła przylega zakrystia z muru pruskiego, nakryta dachem trójspadowym.

KOŚCIÓŁ POEWANGELICKI W GRODZISKU WLKP.

Pośrodku Placu Powstańców Wielkopolskich (dawny Nowy Rynek miasta założonego w XVI wieku) znajduje się kościół poewangelicki. Dawniej w tym miejscu znajdowała się inna świątynia. Obecna budowla została oddana do użytku 6 VI 1905 roku. Po 1945 była zdewastowana. Od 1957 roku jest kościołem katolickim, po przeprowadzeniu remontu poświęconym 30 X 1960. Kościół zbudowany jest z cegieł z kamiennym cokołem i dużą częścią fasady, w którą wtopiono wieżę – dołem kwadratową, wyżej ośmioboczną. Nad wejściem znajduje się efektowna mozaika z postacią Chrystusa, a pod nią drewniany fryz ze scenami z jego życia (rzeźba A. Boche). Wnętrze poprzecznie usytuowanej nawy nakryto drewnianym pseudosklepieniem kolebkowym. Witraże w kościele pochodzą z połowy lat 80-tych.

GMACH LICEUM

Gmach Liceum Ogólnokształcącego im. Juliusza Słowackiego, którego gmach w stylu “okrągłego łuku” zbudowano w latach 1877-1885 na niemiecką koedukacyjną szkolę średnią (progimnazjum). W 1927 roku rozpoczęło tu działalność gimnazjum miejskie.

RATUSZ 

Pochodzi z około 1835 roku. Ratusz usytuowany jest w zachodniej części Starego Rynku, frontem skierowany na wschód. Wchodzi się do niego granitowymi schodami, zakończonymi szerokim tarasem. Po bokach tarasu i schodów urządzono trawniki. Ratusz jest budynkiem trzykondygnacyjnym, murowanym z cegły, podpiwniczony, nakryty dachem dwuspadowym pokrytym dachówką. 29 grudnia 1998 roku, decyzją Wojewody Poznańskiego obiekt został wpisany do rejestru zabytków pod nr 2657/A.

Źródło: Urząd Miasta i Gminy w Grodzisku Wielkopolskim